Ev Öğretmeni

Gebeliğin 37. haftasından önce dünyaya gelen bebekler prematüre olarak adlandırılır. Gebeliğin normal süresi 38 – 42 hafta arasında değişir. 36 – 37. haftalarda doğan bebekler sınırda, 32 – 35 hafta arasında dünyaya gelenler orta derece, 24 – 31 hafta arasında doğanlar ise ileri derece prematüre olarak sınıflandırılır. Bu sınıflandırmanın bir de doğum ağırlığına bağlı olarak yapılan türü vardır. Dünyaya gelen bebek 2.5 kilodan zayıfsa düşük doğum ağırlığı, 1.5 kilonun altındaysa çok düşük doğum ağırlığı, 1 kilodan daha zayıfsa ileri derecece düşük doğum ağırlığı söz konusudur ve bu durumlardaki bebekler de prematüre sınıfına girer. Prematüre bebek bakımı normal gebelik süresi içerisinde ve normal bir ağırlıkla doğan bebeğin bakımından farklı olur. Bebeğin hastanede kalma süresi durumuna göre değişir ve taburcu olduktan sonra başta solunum yolu enfeksiyonları ve kansızlık olmak üzere çeşitli sebeplerle tekrar hastaneye yatması gerekebilir.

1.Bebek Taburcu Edilmeden Önce Bir Yenidoğan Hemşiresinin Evinizi Ziyaret Etmesi Faydalı Olur

Prematüre bebeklerin ihtiyaçları, hassasiyetleri ve bakım şartları farklıdır. Bu yüzden, mümkünse bebek hastaneden çıkarılmadan önce bir yenidoğan hemşiresinin ailenin evine gelip fiziki çevrenin gereken şekilde hazırlanması ve malzeme temini gibi konularda yardımcı olması iyi olur.

2.Bebeğin Vücut Isısının Korunması

Olması gerekenden daha erken bir zamanda doğan bebeklerde cilt altı yağ tabakası olgunlaşmadığından hipotermi (Vücut ısısının düşmesi) sorunu görülebilir.  Bu, bebeğin, zamanında doğan bir bebeğe göre daha çabuk üşümesine sebep olur. Yapılması gereken şey bebeğe vücudunun her yerini saracak boyutta kıyafetler giydirmektir. Aksi takdirde bebek kendini ısıtmak için daha çok enerji sarf eder. Bu durum büyüme hızının yavaşlamasına ve yeni sorunlara yol açar.

Prematüre bebeğiniz için uygun ölçülerde pamuklu kıyafetler bulmakta zorluk çekebilirsiniz. Bu durumda tulum, eldiven ve çorapları 2’şer tane giydirmek, bebeğin el ve ayaklarına pamuk veya gazlı bez sarmak gibi çözümleri deneyebilirsiniz. Ayrıca odasındaki ısı her zaman 24 – 25 derece civarında olmalıdır. Isının çok düşük veya çok yüksek olması ya da sıklıkla değişmesi bebeğin sağlığı açısından tehlikelidir. Dijital kulak termometresi ile vücut ısısını kontrol etmek de iyi olur.

3.Anne Ve Babayla Ten Teması Kurmanın Önemi

Günümüzde son teknolojileri kullanan yoğun bakım ünitelerinde prematüre bebeklere fiziksel olarak mükemmel bir bakım sunuluyor, yapılması gereken her şey eksiksiz olarak yapılıyor. Fakat bebeğin hayatta kalma şansını arttırmak için duygusal faktörlere de önem verilmesi gerekiyor. Kanguru bakımı (Bebeğin dik olarak, rahat bir şekilde annesinin üstünde, onunla göğüs göğüse yatması) ile ilgili araştırmalar bunun özellikle prematüre bebek bakımı için çok önemli olduğunu, bebeğin daha rahat soluk almasına ve daha iyi uyumasına yardımcı olduğunu gösteriyor.

Hastanede kuvözde yatan bebeğe bir şekilde anne – babanın kokusunun hissettirilmesi ve sesinin dinlettirilmesi de bebeğin hayata sarılması açısından faydalı olabilir. Bebek yalnızca anneyle değil, babayla da ten teması kurmalıdır. Prematüre bebek ile ebeveynleri hastanede geçirilen süre boyunca birbirlerinden uzak olmak zorunda kalabilirler. Fakat anne – baba ile bebekleri arasındaki özgün bağ, bir sebeple kesintiye uğrasa bile yeniden toparlanacak kadar güçlüdür. Ebeveynlerin bebekten ayrı kaldıkları süreci telafi etmenin yollarını araştırması gerekir.

4.Prematüre Bebeklerin Beslenmesi

Prematüre bebeklerin bakımı hemen her konuda olduğu gibi beslenme konusunda da zamanında doğan bebeklere göre farklılık gösterir. Büyümek için daha fazla besine ihtiyaç duyan bu bebeklerin 33. gestasyon haftasına kadar gavajla, yani ağız veya burundan mideye giden bir sondayla beslenmeleri gerekir. Bu sırada bebeğe duruma göre anne sütü ve / veya mama verilir. Bebeğin bakımının ağırlıklı olarak tıbbi personel tarafından yapıldığı ilk zamanlarda, anne serviste yatarken sütü toplanır ve bebeğe verilir. Annenin bu işlemi eve geçtikten sonra da sürdürmesi gerekebilir.

Anne Sütü Hangi Ortamlarda, Ne Kadar Saklanabilir?

*Derin dondurucuya koyulduğu takdirde, 6 aya kadar,

*Buzluğa koyulursa, 1 aya kadar,

*Buzdolabının rafında, 24 saat boyunca,

*Oda sıcaklığında ise 8 saate kadar saklanabilen anne sütü, bebeğe ocakta ısıtılarak verilmez. Isınması için kullanılacağı zamandan 1 – 2 saat önce oda sıcaklığında bekletilmesi veya benmari yöntemiyle ılıtılması gerekir.

Prematüre Bebek Hem Anne Sütü, Hem De Mama İle Besleniyorsa

Bebeğe, doktorun tavsiye ettiği bir prematüre mamasını vermek gerekir.

Mama steril suyla hazırlanmalıdır. Suyun temiz bir kabın içinde kaynamaya başlamasını beklemeli, sonra 10 dakika daha kaynatmalısınız.

Mutlaka steril biberon kullanmalısınız. En sağlıklı alternatif cam biberonlardır. Ölçülü olması işinizi kolaylaştırır.

Silikon veya kauçuktan steril biberon emziği kullanılması tavsiye edilir. Emziğin deliklerinin büyüklüğü ve akış hızının damla damla olması önemlidir. Delikler büyükse ve mama hızlı akarsa aspirasyon (Soluk alma esnasında solunum sistemine istenmeyen, yabancı maddeler karışması) riski oluşabilir.

Biberonun içine suyu ve mamayı tavsiye edilen ölçülere uyarak koyduktan sonra biberonun ağzı iyice kapatılmalı ve çalkalanmalıdır. Mamayı biberon ısıtıcısında veya biberonu sıcak suyun içine koyma yoluyla ısıtabilirsiniz. Bebeği beslemeye başlamadan önce mamanın sıcaklığını küçük bir kısmını elinizin üstüne veya bileğinizin içine damlatarak kontrol etmeyi unutmamalısınız.

Prematüre bebeği beslerken, doktorunuzun tavsiye ettiği bir miktar varsa, ona göre hareket etmelisiniz.

5.Bebeğin Enfeksiyon Kapmaması İçin Yapılması Gerekenler

Bağışıklık sistemlerinin yeterince gelişmemiş olması prematüre bebekleri her türlü enfeksiyona açık hale getirir. Bu yüzden, aşağıdaki noktalara mutlaka dikkat edilmelidir:

*Bebeğin ziyaretçilerini kısıtlamaktan çekinmeyin. Özellikle okul çağı çocuklarına dikkat edin, zira kalabalık okul ortamından türlü mikropları taşıyabilirler.

*Bebeğe dokunmadan önce ellerinizin çok temiz olduğundan emin olun. Özellikle alt temizliğinden sonra ellerinizi titizlikle temizleyin. Bebekle herhangi bir fiziksel temas sırasında tırnaklarınızın kısa olması ve takı takmamış olmanız iyi olur.

*Bebeğin odasında oyuncaklar varsa bunlar toz tutmayan, tüysüz ve yıkanabilir ürünler olmalıdır.

6.Cilt Bakımı / Temizlik

Prematürelerin cilt yapısı, bütün yenidoğanlar gibi narin ve hassastır. Ek olarak, prematüre bebekler, vücutlarında kıkırdak dokuların bulunduğu kulak gibi bölümler olgunlaşmadığından dolayı, uzun süre sağ veya sol taraflarına yatırıldıkları zaman kulakların yapışması, dokuların ölmesi gibi risklere maruz kalabilirler. Bu bebeklerin baş bölgesinde pozisyona bağlı düzleşmeler de görülebilir. Bu yüzden, 3 saat arayla duruş pozisyonunun değiştirilmesi ve hassas bölgelerin havlu gibi malzemelerle desteklenmesi faydalı olur.

Prematüre bebeğinizin gözlerinde yapışkanlık, akıntı, ödem, kızarıklık gibi şeyler görürseniz durumu doktorunuza iletmelisiniz. Bebeğin göz bakımı için steril su kullanılabilir. Fakat her bir gözünün temizlenmesi için ayrı bir gazlı bez kullanılmalıdır. Böylece, birinde enfeksiyon varsa diğerine de geçmesi engellenir.

Steril su bebeğin ağız bakımı için de kullanılabilir. Damaklarında veya dilinin üstünde pamukçuk tarzı oluşumlar varsa serçe parmağınıza sardığınız bir parça gazlı bezi steril suyla ıslatıp bu bölgeleri nazikçe kazıyarak temizleyebilirsiniz.

Bebeğin bakımı ve temizliğiyle ilgili bir konuda ne yapmanız gerektiğinden emin değilseniz doktorunuza başvurmalısınız.

7.Uyku Düzeni

Prematüre bebek bakımı yaparken titiz davranılması gereken noktalardan biri de bebeğin uyku düzenidir. Uykuya çok meyilli olan bebeğin beslenme süresine dikkat etmek gerekir. Zira ne kadar uzun süre beslenirse o kadar çok yorulur ve uyku eğilimi artar.

Bebeğin uyku koşullarının itinayla ayarlanması önemlidir çünkü büyüme hormonu uyku sırasında salgılanır. Ayarlanabilir türden bir gece lambasıyla bebeğin geceyi ve gündüzü ayırt etmesini sağlamak iyi olur. Gündüzün daha hareketli ve gürültülü yaşamından gecenin daha sakin yaşamına ve uykuya geçiş rutini, bebeğin ev ortamına adapte olmasını kolaylaştırır.

Bebeğin odasında gündüzleri hafif bir müzik çalınabilir ama sesin seviyesi çok önemlidir. Yüksek ses, daha yeni yeni olgunlaşmakta olan işitme organının kalıcı bir hasara uğraşmasına sebep olabilir.

8.Duygularınızı Ve Endişelerinizi İçinize Atmayın, Gerekirse Psikolojik Yardım Alın

Bir prematüre annesi iseniz, bebeğinizin hayata tutunma sürecinde siz de ciddi derecede bir fiziksel ve duygusal desteğe ihtiyaç duyarsınız. Prematüre bebeği olan annelerin doğum sonrası depresyonu geçirme riski daha yüksektir. Aynı durumdaki annelerle bir araya gelip duygularınızı ifade etmenin size büyük faydası olabilir. Annenin duygularınızı anlamlandıramaması, korku ve endişelerini dışa vuramaması ebeveynlerin bebekle ilişkisini ve duygusal bağını olumsuz etkiler. Endişelerinizi çevrenizdekilerle paylaşamıyorsanız, bu konuda kimseyle konuşamıyor veya konuşsanız da anlaşılmadığınızı düşünüyorsanız, rahatlayamıyorsanız psikolojik destek almanın faydası olur.