Ev Öğretmeni

Ergenlik çağı bireyin karmaşık duygularıyla, büyüme sancılarıyla ve iç çatışmalarıyla mücadele ettiği bir dönemdir. Hayatın bu döneminde gençler huysuzluk, küstahlık, ani çıkışlar, öfke nöbetleri, ağlama krizleri gibi tutumlar sergileyebilir, olayları aşırı dramatize edebilirler. “Kızım ergenlik çağında, nasıl davranmalıyım?” diye soran ebeveynlerdenseniz emin olun yalnız değilsiniz. Sizin gibi çocuklarının farklı seviyedeki ergenlik sorunları karşısında kendini çaresiz hisseden, nasıl davranacağını bilemeyen pek çok anne – baba var. Öncelikle şunu bilmelisiniz, eğer ergenlik öncesi döneminde kızınızla sağlıklı ve olumlu bir ilişki kuramadıysanız bu konuda daha çok zorluk çekebilirsiniz. Zira bu durumda hem onun inişli çıkışlı duyguları ve beklenmedik davranışlarıyla baş etmeye çalışmanız, hem de aranızdaki iletişimi geliştirmeye çalışmanız gerekecek.

Şunu da belirtmeliyiz ki her çocuk bu dönemi aynı şekilde geçirmez. Yaşanacak problemler çocuğun ve ailesinin yapısına, diyaloguna, yaşam tarzına göre değişir. Bazen sorunun boyutu bir uzmandan yardım alınmasını gerektirecek derecede büyük olabilir. Çocuklarının bu zorlu ve dengesiz döneminde anne – babaların sabırlı, anlayışlı ve doğru davranmaları çok önemlidir. Ailesiyle iyi bir iletişimi olan çocukların yanlış insanlarla arkadaşlık kurma riski daha düşüktür. Elinizden gelen her şeyi yapmanıza rağmen ergenlik çağındaki kızınızla sağlıklı bir iletişim kurmayı bir türlü başaramıyorsanız bir pedagogdan destek almanız iyi olur. Bu desteği almakta gecikirseniz aranızdaki zıtlaşma giderek artar ve kızınız mutluluğu kendisine zarar verecek yerlerde ve kişilerde aramaya kalkabilir.

Ergenlik döneminde anne – kız ilişkisi özellikle önemlidir. Bir kadın olarak bir kız çocuğunun bu dönemdeki sıkıntılarını daha iyi anlarsınız. Çalışmıyorsanız kızınızla daha sık beraber olacaksınız, bu da bazen daha çok çatışma anlamına gelebilir. İlk belirtilerle beraber kendinizi bu döneme hazırlamalısınız.

Ergenlik Dönemindeki Kızınıza Nasıl Davranmalısınız?

*Arkadaşı Değil Ebeveyni Olun

Evladınızla yakın olmalısınız tabii. Ama “Kızımla arkadaş gibiyiz” cümlesi sandığınız kadar olumlu ve övünülecek bir şey değil. Çocuğunuzun hayatının daha ileri dönemlerinde bu pek sorun olmayabilir, çünkü yetişkin ve olgun insanlar sınırlarını daha iyi bilirler. Ama ergenlik döneminde anne – kız arkadaşlığı çocuğun sınır tanımamasına ve anne otoritesine aşırı tepkiler vermesine yol açabilir. Kendi yaşlarındaki arkadaşları benzer sorunları yaşadıkları için onu anlayabilirler ama siz hem anlaması, hem destek olması, hem de yanlış yollara sapmaması için yardım etmesi gereken kişisiniz. Arkadaşlık tarzı bir yakınlık sözünüzü geçirmekte zorlanmanıza yol açar. Oysa ölçülü bir şekilde otoriter olmak durumundasınız.

*Yapmak İstediği Şeyler İçin Cesaret Verin

Kızınız dans veya resim kursuna gitmek, belli bir sporu düzenli bir şekilde yapmak istiyorsa ona cesaret verin, yol açın. İsteyerek yaptığı olumlu etkinlikler yaşadığı dönemsel huzursuzluğu azaltır.

*Söylediklerini Dinleyerek Ona Saygı Duyduğunuzu Gösterin, Sıkıntılarını Ciddiye Alın

Çocuğunuzun yaşadığı sıkıntıları, duygularını, o gün neler yaşadığını bilmek istersiniz, değil mi? Böylece gerektiği zaman yardımcı olma veya müdahale etme fırsatınız da olur. Öyleyse size bir şeyler anlattığı zaman onu eleştirmeden, sözünü yerli yersiz kesmeden dinleyin. Her cümlesini yorumlamanız gerekmez. Bazen istediği şey sadece anlatıp rahatlamaktır. Onu dikkatle dinleyin ve ciddiye aldığınızı beden dilinizle belli edin.

Çocuğunuzun hayat tecrübesi sizinkinden en az 20 yıl daha azdır muhtemelen, öyle ise problemleri sizin gibi ele almasını bekleyemezsiniz. Ayrıca sorunlarla baş etme yeteneği de kazanmadı henüz. Bu yüzden, sıkıntılarını hafife almaktan kaçınmalısınız.

*Bilgisayar Bağımlısı Olmasını Engellemelisiniz

İnternet ve bilgisayar bağımlılığı artık çağımızın hastalıkları arasında sayılıyor. İnternet, ölçülü ve doğru kullanılmadığı takdirde sadece çocukların ve gençlerin değil, yetişkinlerin üstünde de olumsuz etkiler yapabiliyor. Bazı bilgisayar oyunları insanlarda bağımlılık yaratacak şekilde tasarlanıyor, sitelere ve sosyal medya platformlarına çeşitli kötü niyetlerle üye olan pek çok insan var. İnternetle fazla haşır neşir olan insanlar günlük hayattan ve reel ilişkilerden kopabiliyorlar. Bu yüzden, çocuğunuzun bilgisayar kullanımına mutlaka sınır getirmelisiniz. Hangi platformlarda, ne şekilde zaman geçirdiğini de takip etmeniz gerekiyor.

*Arkadaşlarıyla Gezmesine Engel Olmayın

Bu hoşunuza gitmeyebilir ama ergenlik çağındaki bireylerin büyük kısmı için arkadaşları ailelerinden önce gelir. Bu konuda fazla korumacı davranır, katı yasaklar koyarsanız hem sıklıkla tartışırsınız, hem de kızınız arkadaşlarıyla beraber olmak için size yalan söylemeye başlar. Yanlış kişilerle arkadaşlık etmesinden korkmanız doğaldır ama bunun çözümü yaşıtlarıyla dışarıda görüşmesini tamamen yasaklamak değildir. Kızınızın arkadaşlarını tanıyor ve nerede zaman geçireceklerini biliyorsanız onlarla gezmesini yasaklamanıza gerek yok.

*Yeterince Uyuyup Dinlendiğinden Emin Olun

Ergenlerin çoğu geç yatmak isterler ve geç saatlere kadar uyanık kalmayı da başarırlar. Fakat siz kızınızın belli bir saatte yatıp gerektiği kadar uyuması konusunda ısrarlı olmalısınız. Uykusuzluk insanın düşünme ve stresle baş etme becerilerinin zayıflamasına yol açar. Ayrıca asabiyet, endişe, kilo alımı gibi olumsuz etkileri de vardır. Çocuğunuz uykuya dalma zorluğu çekiyorsa ona rahatlama egzersizleri öğretmek, 1 fincan yatıştırıcı bitki çayı içirmek gibi yöntemleri deneyin.

*Düzenli Bir Fiziksel Aktivitesi Olmasını Sağlayın

Bu aktivite her gün bisiklete binmek, yürüyüş yapmak, futbol ya da basketbol oynamak, yüzmek veya başka bir şey olabilir. Beraberce bir aktivite yapmanız mümkünse bunu tercih edin, bu aranızdaki iletişimi güçlendirebilir. Düzenli egzersiz yapmak kızınızın huzursuzluk ve stresini azaltır, hormonal faaliyetlerin dengelenmesine yardım eder, metabolizmasının daha iyi çalışmasını sağlar.

*Dersleri İyi Gitmiyorsa

Derslerine çalıştığı halde başarılı olamayan ve buna üzülen bir çocukla ders çalışmayan ve okul hayatıyla ilgili sorumluluklarını yerine getirmeyen bir çocuğa farklı şekillerde davranmak gerekir. Kızınız için birinci durum söz konusuysa onu anladığınızı ve yardım etmek istediğinizi söyleyin. Sorunun neden kaynaklandığına dair fikirlerini sorun, çalışma tarzını beraberce gözden geçirin. Dershaneye göndermek, özel öğretmen tutmak gibi alternatifler üzerinde düşünün. İkinci durumda çocuğunuza herkesin hayatta bazı yükümlülükleri olduğunu, büyümekte olan bir insan olarak onun da kendi yükümlülüklerini yerine getirmesi gerektiğini hatırlatın.

*İlişkiler Hakkında Konuşun, Beğendiği Biri Veya Bir Sevgilisi Varsa Anlayışlı Davranın

Ergen kızlar aşk, cinsellik, ilişkiler vb. konulara ilgi duymaya ve merak etmeye başlarlar. Kızınıza bu konularda doğru bilgiler vermezseniz sağdan soldan yanlış bilgiler edinebilir. Sizinle sıcak bir ilişkisi yoksa ihtiyaç duyduğu sıcaklığı karşı cinsten, kendisi için uygun olmayan birinde arayabilir. Yanlış biriyle beraber olmasını önlemek için onu olası senaryolar hakkında bilgilendirin, nelere dikkat etmesi gerektiğini anlatın. Bir sevgilisi olduğunda bu durum hoşunuza gitmese bile yargılayıcı davranmaktan ve yasak koymaktan kaçının. Aksi tutum çoğu zaman çocuğun ilgi duyduğu kişiye daha da çok bağlanmasına ve onunla görüşebilmek yalan söylemesine yol açar. Birinden hoşlanmasının doğal olduğunu ve sizin bilginiz dahilinde onunla görüşebileceğini söyleyin. Erken yaşta cinsel ilişkiye girmenin olumsuz sonuçlarından söz etmeyi de unutmayın. Bunun umduğu gibi mutluluk değil hayal kırıklığı, sıkıntı ve sağlık sorunları getirebileceğini anlatın.

*Gerekmedikçe Arkadaş Seçimine Müdahale Etmeyin

Çocuğunuzun arkadaş seçimlerine karışmaktan mümkün olduğu kadar kaçının. Yanlış bir seçim yaptığını düşündüğünüz zaman doğru biçimde müdahale edin. Şu veya bu arkadaşıyla görüşmenizi kesin, zorbaca bir şekilde yasaklamanız halinde istediğinizin tam tersini yapabilir. Bunun yerine onunla sohbet ederek, sorular sorarak üstünde olumsuz etkileri olacağını düşündüğünüz arkadaşıyla ilgili bazı şeylerin farkına varmasını sağlayın.

*Bazen İncitici Olabilen Sözlerini Ve Davranışlarını Kişisel Algılamayın

“Beni anlamıyorsunuz”, “Beni kimse anlamıyor” gibi cümleler ergenlik çağında sıklıkla kullanılır. Ne bu cümleyi, ne de kızınızın benzer söz ve davranışlarını kişisel algılamayın. Ergen kızınızın isyankar, kırıcı, öfkeli söz ve davranışları çoğu zaman sizinle ilgili, size yönelik değildir. Bu dönemde hormonları da, duyguları da değişim geçirmektedir, bir yandan gençlik çağına geçip daha bağımsız bir insan olmayı arzularken bir yandan da bundan korkar. Çoğu zaman bu durumla ilgili olan huysuzlukları ve öfke nöbetleri karşısında sakin durmaya çalışın.

Çocuklarda teknoloji bağımlılığı için tıklayın