Ev Öğretmeni

Çaydanlıklardan ve su ısıtıcılardan kaynaklanan ev kazaları çocukların şu veya bu derecede yanmasına sebep olan olaylar arasında birinci sırada yer alıyor. Yanmayla sonuçlanan diğer olayları sobayla veya ütüyle temas etmek ve evde çıkan yangından etkilenmek olarak sıralayabiliriz. Bebeklerde ve çocuklarda yanık vakalarının yüzde 15 kadarı anne – babanın ihmalci davranması veya çocuğu istismar etmesi, çok kötü bir şekilde cezalandırması sonucunda oluşuyor. Anlık dikkatsiz davranışlar, ihmaller, akla gelmeyen kazalar bazen küçüklerin büyük bir hasar görmesine yol açabildiğinden ebeveynlerin bu konuda çok dikkatli ve bilinçli davranması gerekiyor.

Çocukların başına gelen yanık vakalarının büyük kısmı hafiftir ve sorun ayakta tedavi ile çözülebilir. Bu tür vakaların yüzde 5 kadarında yanan çocuğun yatarak tedavi edilmesi gerekir.

Çocukların yanığa en çok maruz kaldığı yaş grubu, yüzde 70 oranıyla 5 yaş altındaki dönemdir. Küçük çocuklardaki yanıkların nedeni genellikle sıcak su veya sıcak içecekler, çakmak veya kibritle oynamak ve sıcak yemeklerdir.

Yanık Olaylarında Yapılması Gerekenler

*Vücudu yanmakta olan bir çocuk, mümkünse, üstündeki alevlerin sönmesi için yerde yuvarlanmalıdır. Ayrıca çocuğu hemen bir battaniye, çarşaf veya mantoyla sarılmalıdır.

*Çocuk elektrik yüzünden yanmaktaysa hemen elektrik kaynağını fişten çekmek gerekir Bu mümkün değilse metal olmayan bir cisim kullanarak onu kaynaktan ayırmalısınız. Çıplak elle müdahale etmeye çalışmak sizin de çarpılmanıza yol açabilir.

*Kimyasal bir madde çocuğun cildini yaktıysa yapılması gereken şey çocuğu soymadan vücudun yanan bölgesine minimum 5 dakika süreyle soğuğa yakın ısıda su uygulamaktır. Sonra, eğer vücuda yapışmamışlarsa, çocuğun kıyafetlerini çıkarıp su tutmaya 15 – 20 dakika daha devam etmek gerekir.

*Birçok kişi yüzeysel yanıklar için diş macunu veya yoğurt kullanma eğilimindedir. Bu maddelerin hafif yanıklara iyi veya kötü bir etkisi olmaz. Fakat yanık derinse zarar verebilirler. Yüzeysel yanıkların hemen tamamı 10 gün içinde kendiliğinden iyileşir. Bu süreçte yanan bölgeyi yağlı bir pomatla örtmek dışında bir şey yapmak gerekmez.

*Ev ortamında yaşanan haşlanma vb. küçük olaylarda yapılması gereken şey yanık bölgesini 5 – 10 dakika serin su uygulayarak soğutup ardından uygun bir pomatla kapalı pansuman yapmaktır.

*Çocuklarda yanık vakalarında çocuğa herhangi bir antibiyotik vermeye başlamak yanlıştır. Antibiyotik iltihap için kullanılır, iltihap olup olmadığının tespitini de bir doktorun yapması gerekir.

*Vücudun yanan bölgesi büyükse, 2. veya 3. derece yanık kuşkusu varsa hiç zaman kaybetmeden hastaneye gidilmelidir.

*Cildin yanan kısmı su toplarsa bunları sıkmaktan kaçınmak gerekir. Zira kabarcıkların içindeki su yaraların daha çabuk iyileşmesini sağlar.

*Yanık bölgeye buz tutulması alttaki deri dokularının gördüğü hasarı arttırabileceğinden bunu yapmamak gerekir.

Üçüncü Derece Yanıklar İçin İlk Yardım Önlemleri

*İlk iş çocuğun kıyafetlerini çıkarmaktır. Giysiler deriye yapışmışsa zorlamamak gerekir. Bu durumda bir makas kullanarak kıyafetlerini yanık yerin çevresinden kesme yoluna gidebilirsiniz.

*Çocuk düz bir zemine uzatılmalı ve vücudunun serinlemesi için 15 – 20 dakika ıslak bez uygulanmalıdır.

*Yanığa buz veya başka bir madde uygulamaktan, su toplamış yerleri patlatmaktan kaçınmak gerekir.

*Çocuğun vücudu soğuduktan sonra hemen en yakın sağlık merkezine gidilmelidir.

Yanık Türleri

Birinci derece yanık: En hafif yanık türüdür. Cildin dış katmanında kızarma ve kabarmaya ve can acısına yol açar.

İkinci derece yanık: Cildin dış ve ikinci katmanlarını etkileyen bu tip yanıklar cilt renginin açık kırmızıya dönmesine, cildin kabarmasına ve su toplamasına yol açabilir.

Üçüncü derece yanık: Cildin bütün tabakalarını ve altını etkiler. Yanık kısım kavrulmuş gibi görünebilir, rengi siyaha veya beyaza dönebilir ya da bölgede cıvık bir yara oluşabilir. Bu tür yanıklar ciltteki sinirlere de hasar verdiğinden çocuğun canı yanmayabilir.

Yanığın Görünüş Ve Organların İşleyişi Üzerindeki Etkileri

Çocuklarda yanık vakaları sadece görünüşü değil organların işleyişini de olumsuz etkileyebilir. Çene altının ve boynun yanması alt çenenin aşağı doğru çekilmesi yüzünden çocuğun ağzını kapatmasına engel olabilir. El yanıkları deride iz bırakmakla kalmayıp elin açılma, kapanma ve tutma becerilerinin azalmasına veya yok olmasına yol açabilir. Bu yüzden yanık tedavisi uygulamaları hem estetik, hem de onarım amacıyla yapılır.

Yanığa Gereken Müdahalenin Yapılmaması Çok Acı Sonuçlara Neden Olabilir

Opr. Dr. Evrim Uçkunkaya durumuna çok üzüldüğü bir çocuk hastasının başına gelenleri şöyle anlatıyor: Aile, çocuğun eline kaynar su dökülmüş olmasını pek önemsemez. Hava almasın diye elini sararlar, çocuk epeyce bir süre eldivenle dolaşır. Bu süreçte çocuğun parmakları yanıktan dolayı birbirine yapışır, açılmamaya başlar. Aile bunun farkına varmaz. Parmakları birbirinden ayrılmayan çocuk yazı yazamaz hale gelir ve arkadaşları onu dışlamaya başlarlar.

Bu durumda yapılabilecek tek şey parmakları cerrahi bir yöntem kullanarak birbirinden ayırmaktır. Hastadaki deri miktarı yeterli değilse bunun için cerrahın deri nakli yapması da gerekebilir.

Yanık Tedavisinin Nerede, Kimler Tarafından Yapılması Gerekir?

Birinci derecede yanıklar için bir kere doktora gidip tavsiye almak yeterlidir.

İkinci dereceden yanıklar çoğu zaman doğru bir pansuman tedavisi ile kendiliğinden iyileşirler. Genellikle 4 – 6 kere yapılan pansuman işlemine dayanmak bir yetişkin için bile kolay değildir. Bu yüzden birçok doktor bu tedaviyi ameliyathane ortamında, genel anestezi veya sedasyon altında yapmayı tercih eder.

Yanık Tedavisinde Hangi Malzemeleri Kullanmak Gerekiyor?

Bir çocukta yanık oluştuğunda aileler genellikle yanığa iyi geleceği umuduyla çeşitli malzeme veya ürünler kullanırlar. Çevreden tavsiye edilen birtakım bitkisel ürünlerin ve karışımlar yanık yarasının, iyileşmek bir yana, mikrop kapmasına ve derinleşmesine yol açabilir. Yanan kısmı hava alması için açıkta bırakmak da doğru değildir. Doktor tavsiyesiyle kullanılan farklı özelliklerdeki, gelişmiş yara bakım ürünleri kullanılması gerekir. Günümüzde enfeksiyonları önleyen ve yaraya yapışmayan birçok tıbbi ürün bulunmaktadır.

Evde çocukları bekleyen tehlikeler için tıklayın