Ev Öğretmeni

Alışkanlıklardan kurtulmak kolay değildir biliyorsunuz, sigara içmek vb. kötü alışkanlıkları bırakmaya çalışmak çoğu zaman insanları epeyce zorlar. Ama iyi alışkanlıklar söz konusu olduğu zaman bu kurtulamama hali güzel bir şeydir. Kitap okumak insana birçok faydası olan güzel bir alışkanlıktır ve anne babalar çocuklarının bu alışkanlığı edinmesini isterler. Fakat her aile bu konuda başarılı olamaz. Çocuklara kitap okuma alışkanlığı kazandırmak onları zorlayarak, kitap okumanın faydaları hakkında etkileyici sözler söyleyerek yapabileceğiniz bir şey değildir. Bunun için çaba sarf etmeniz ve çocuğa örnek olmanız gerekir.

Bir alışkanlık oluşturmanın temel unsurlarından biri tekrarlar yapmaktır. Alışkanlık haline getirilmesi amaçlanan davranışın gerekli ve yararlı olduğuna inanılması, mümkünse bu davranışın keyifle yapılacağı ortam ve mekanlar hazırlanması da önemlidir. Söz konusu olan bir çocuğa kitap okumayı sevdirmek olduğunda ebeveynlerin davranışı büyük önem kazanır. Siz düzenli olarak kitap okuyan biriyseniz çocuğunuzun da öyle biri olması kolaylaşır. Fakat kitaplarına gömülen, çocuğuyla yeterince iletişim kurmayan biriyseniz bunun etkisi beklenenden az olur. Çocuğunuza kitap okumalı, ona, bir sınav yapıyormuş duygusu uyandırmadan okudukları hakkında sorular sormalı, hayal gücünün gelişmesi için hikayelere farklı sonlar uydurmasını istemelisiniz. Okumanın yararları hakkında ders verir gibi değil, eğlenceli bir sohbet halinde konuşmalı ve örnekler vermelisiniz. Çocuğunuz için doğru kitap seçimi yapmalı ama kitabın onun hoşuna gideceğinden, ilgisini çekeceğinden de emin olmalısınız. Hayvanlar, arabalar, çiftlik hayatı, çocuk yaşantılarına dair hikayeler gibi alternatifler arasından çocuğunuzun özellikle cazip bulduklarını seçmelisiniz.

Çocuklara kitap okuma alışkanlığı kazandırma işine çocuk daha bebeklik çağındayken başlanabilir. Bebeğinizi kitapla tanıştırmak için, nesneleri elleriyle kavramaya başladığı zaman eline kumaş vb. uygun malzemelerden yapılmış 1 – 2 yapraklı, içinde canlı renklerle çizilmiş ayrıntısız resimler olan kitaplar verebilirsiniz. 3 – 4 yaşlarına gelmiş çocuklara yönelik kitaplarda sayfaların, renklerin ve şekillerin sayısı daha fazladır. Her sayfasında tek bir nesnenin resminin ve isminin bulunduğu fotoğraflar bu dönemdeki çocuklar için uygun seçeneklerdir. Okul öncesi döneminde önemindeki çocuklar öyküler dinlemekten büyük keyif alırlar. Bu çağdaki çocuklara çekici bir şekilde resimlendirilmiş kısa öykülerin anlatıldığı kitaplar alınmalıdır. Kitap çocuğun algı düzeyine uygun olmalıdır, çünkü anlatılan hikayeden zevk alması için onu anlaması gerekir. Kendine ait küçük, güzel bir kitaplığı olması da çocuğun hoşuna gidebilir.

Küçük çocuğunuza uyumadan önce kitap okuyun, bu hoşuna gidecektir. Kitabı seçmesine izin verin ve bırakın onu kendisi tutsun. Aynı kitabı tekrar tekrar okumanızı isteyebilir, bundan hoşlanır. Onun için bol resimli, az yazılı kitaplar alın. Nesneleri gösterin, isimlerini söyleyin, bazen de ona sorun. Bir öykü okurken bazen “Sence şimdi neler olacak?” veya “Ne dersin, kedi ne yapmalı şimdi?” gibi sorular sorun. Hikaye hakkındaki sorularına cevap verin.

Çocuğunuzun gözü önünde saatlerde ve kendinizden geçmiş bir halde televizyon seyrediyor, bilgisayar veya telefonla zaman geçiriyorsanız onun kitap okuma alışkanlığı kazanmasını beklemeyin. Okumayı çok seven biri olmasanız bile, onun sevmesini istiyorsanız ona göre davranın. Televizyona, bilgisayar oyunlarına ayıracağı zamanı kısıtlayın. Kitap okumasını her zaman teşvik edin.

Okuma alışkanlığını ailede başladığını unutmayın. Ve şunu da: Küçük bir çocuk kitabı bir bilgi aktarma aracı olarak görmekten çok onun keyifli ve sıcak yüzüyle muhatap olmalıdır. Kitapları onun arkadaşı olmalı, onu eğlendirmeli ve güzel zamanlar geçirmesini sağlamalıdır. Bir evde kitap okunuyor ve okunanlar hakkında konuşuluyorsa o evdeki çocuğun kitap okumayı sevmesi ihtimali oldukça yüksek olur. Küçük çocuklar çok iyi gözlemcidirler, taklitçidirler ve gördüklerini yaparlar. Siz hemen hiç kitap okumuyorsanız bunun faydalı ve keyifli bir şey olduğuna çocuğunuzu nasıl inandırabilirsiniz, değil mi?

Çocuğunuzu kitapçılara, kitap fuarlarına götürün. Arada bir uygun alternatifler arasından kendi kitaplarını seçmesine izin verin. Kendi kitabını hazırlaması için teşvik edin. Ona şık bir defter alın, sayfalarına resimler, harfler, kupürler yapıştırsın. Onun yanında eşinizle birbirinize kitap hediye edin ve aldığınız hediyelere sevindiğinizi gösterin.

Çocukların internetle ilişkileri sınırlı olmalıdır, çünkü görsel anlatımların ön planda olduğu, iletişi için kısa cümlelerin kullanıldığı internet – sosyal medya ortamları çocukların okuma alışkanlığı edinmesini önler veya edinilmiş alışkanlığın zamanla yok olmasına yol açabilir.