Ev Öğretmeni

Okullar çocukların hayata dair bilgi ve deneyimleri yaşlarına uygun ölçüler içerisinde ve yaşıtlarıyla bir arada edindikleri en önemli sosyal kurumlardır. Özellikle okuma, yazma, sayı sayma gibi temel konuların ebeveynler dahil pedagojik formasyona sahip olmayan bireyler tarafından çocuklara rastgele öğretilmeye çalışılması son derece sakıncalı sonuçlar doğurabilir. Ancak bu durum sizin evde temel konularda çeşitli alıştırmalar ya da çocuğunuzun okulda öğrendiklerini destekleyecek aktiviteler yapmanıza engel değildir. İşte çocuğunuza harfleri öğretmek için evde uygulayabileceğiniz birkaç yöntem;

*Çocuğunuzla birlikte bol bol kitap okuyun. Çocuğunuza hem uyku vakti, hem de günün diğer uygun vakitlerinde yaş grubuna ve ilgi alanlarına uygun hikayeler okumak hem onun hayal gücünün gelişmesine destek olacak, hem aranızdaki bağı güçlendirecek, hem de çocuğunuzun okuma alışkanlığı edinmesini kolaylaştıracaktır. Birlikte okunan kitaplar tüm bunların yanında çocuklara alfabeyi öğretmek için uygulanabilecek en uygun pratiklerden biridir.

 Bir alışkanlık haline getirmenizde büyük fayda olan bu okuma vakitlerinde dikkat etmeniz gereken en önemli şey bunların tek taraflı iletişime dayalı hale gelmemesidir. Sizin gözünüzü ayırmadan kitaptan okuduğunuz öyküleri çocuğunuzun dinlemesi de elbette faydalı bir aktivitedir. Ancak çocuk bir aktiviteye ne kadar dahil ve onu şekillendirme yetkisine ne kadar sahip olursa ondan o kadar çok şey öğrenir.

Çocuğunuzla birlikte yatağa ya da rahat bir kanepeye oturun, sırtlarınızı rahat birer yastığa yaslayın ve ayaklarınızı uzatın. Okuyacağınız kitabın önce yalnızca resimlerine bakın ve ikiniz de bu resimlerden yola çıkarak kitabın aslından bağımsız birer hikaye üretmeye çalışın. Kitaptaki hikayeyi okur ya da hayalinizdeki hikayeyi anlatırken farklı karakterler için farklı ses tonları kullanın ve çocuğunuzu da böyle yapmaya teşvik edin. Bu aktivite alfabeyi öğrenme sürecine doğrudan katkı sunmasa da çocuğun farklı seslere ve yazılı materyallere alışmasını sağlar ve onu okuma yazma öğrenme sürecine hazırlar.

*Evinizde özel bir alfabe köşesi oluşturun. Bu köşeye alfabeyle ilgili aklınıza gelebilecek çeşitli materyaller; mesela resimli çocuk dergileri, renkli defter, kalem ve kartonlar, bir yazı tahtası, hatta imkanınız varsa küçük bir televizyon ve video oynatıcı yerleştirin. Alfabe köşesinin küçük yaştaki bir çocuğun ilgisini çekecek kadar renkli ve neşeli olduğundan ve okul ortamını ya da ödev yapmayı çağrıştırmadığından emin olun. Çocuğunuz oynadığınız oyunlardan ya da gerçekleştirdiğiniz aktiviteden sıkıldığında konuyu değiştirin ya da oynamayı bırakıp istediği başka şeyleri yapın.

 *Alfabedeki harfleri evin çeşitli yerlerine yerleştirin. Post-it not kağıtlarına harfleri renkli kalemlerle yazarak evin çeşitli yerlerine yapıştırabilir, harf şeklinde magnetler ya da duvar süsleri edinebilirsiniz. Bu materyalleri eve yerleştirirken dikkat etmeniz gereken nokta harflerin belli bir noktada yoğunlaşmamaları ve sıralı olmamaları. Harfleri yerleştirme işlemini birlikte yapmak çocuğunuzun kendini oyuna dahil hissetmesini kolaylaştıracaktır. Elektronik aletlerin, kapıların, aynaların üstüne yerleştirdiğiniz bu harfleri zaman zaman çocuğunuza sorun ve yüksek sesle okumasını isteyin, ancak bunu spontane bir şekilde yapın ve tek harften sonra oyunu bir süre noktalayın. Bu uygulamanın amacı çocuğa belli bir harfi tam anlamıyla öğretmek değil, genel olarak alfabeye aşina hale gelmesine yardımcı olmaktır.

*Ev dışındaki aktivitelere de harfleri dahil edin. Örneğin yürüyüşe çıktığınızda mağaza isimleri, reklam panoları gibi yerlerde karşınıza çıkan büyük, ışıklı, ilgi çekici biçimde yazılmış harfleri okuyun ya da çocuğunuzla evden çıktığınız andan itibaren belli bir harfi her gördüğünüzde bunun kaydını tutma ve eve döndüğünüzde puanlarınızı karşılaştırma oyunu oynayın.

Önemli Notlar

*Eğer çocuğunuz ilkokul çağındaysa ve okulda da alfabeyi öğreniyorsa sınıf öğretmeninin derste hangi noktada olduğunu mutlaka öğrenin. Çocuğunuz doğal olarak sınıfta öğrendiği harflerin birkaç harf sonrasını da öğrenebilir, ancak bu öğrenme kesinlikle zorlama yoluyla olmamalıdır. Eğer harfleri belli bir sıra içinde çalışıyorsanız yeni harflere geçmeden önce eskilerin iyice pekiştiğinden emin olun.

*Birlikte oynadığınız oyunları daha keyifli ve çekici hale getirmek için onları zaman sınırları ya da küçük ödüllerle renklendirebilirsiniz.

*Çocuğunuzun alfabenin tamamını ya da bazı harfleri iyi öğrendiğinden emin olsanız bile ona sormadan başkalarının yanında bildiklerini okuması konusunda baskı yapmayın, hatta teklifte dahi bulunmayın. Bu durum çocuğunuzun kendini zorlanmış hissetmesine, bildiği şeyleri bile bir süreliğine unutmasına ya da karışmasına ve özgüven sorunları geliştirmesine neden olabilir.